Bebek ve çocuklarda ebebeynlerin en Fazla merak ettikleri hususlardan birisi de süt dişlerinin sürmesi, ağız bakımı ve çürüyen süt dişlerinin ne biçimde tedavi edileceğidir. Bu yazıda bebek ve çocuklarda ağız ve diş yapısı ile ilgili bilgiler ve ağız sağlının ne biçimde idame edilmesi gerektiği bahislerine değinilmiştir. Sindirim sistemi yaşamsal kıymete sahip ve sıhhatimiz acısından birincil ehemmiyettedir. Ağız ve dişlerimiz bu sistemin birinci modülünü oluşturup bebeklik devrinden başlayarak bakımına Ehemmiyet verilmesi gerekmektedir. Bu yazıda Ebeveyn ve babaların çocuklarda ağız-diş sıhhati açısından dikkat etmesi gereken noktalar ile sık karşılaşılan sorunların tahliline yönelik bilgiler ele alınacaktır. Diş sürmesi Bebeklerin % 90’ında birinci dişler 6. ayda sürerler. Süt dişleri Yekün 20 tanedir ve çocukların beslenmesi ve Daima dişlere Kılavuz olmaları bakımından Fazla değerlidirler. Diş sürme zamanlaması genetik faktörlere bağlıdır. Erken yahut geç sürmelere rastlanabileceği üzere az da olsa dişli doğan bebek olguları da vardır. Birinci dişlerin 1-1,5 yaşına kadar sürmeleri olağan sayılır. Daha uzun vadeli gecikmelerde radyografi ile Denetim edilmelidir. Olağan bir çocukta süt dişlerin sürmesi 3-3,5 yaşlar ortasında tamamlanır.
Dişlerin ağızda görülmesi ile Bir arada ağızdaki mikroorganizmaların sayılarında artış ve cinslerinde çoğalma olur. Bu da diş çürüğü riskini beraberinde getirir. Dolayısı ile birazdan bahsedeceğimiz formda bebek dişlerinin de paklık gereksinimi başlamış olur. Diş sürmesi sırasında sıklıkla rastlanılan tükürük akışında artış, iştahsızlık, ateş, kilo kaybı, sindirim ve sinirsel bozukluklar geçicidir ve nedene yönelik tedavi uygulanmalıdır. Bebeklerde biberon içindeki süte bal, pekmez üzere tatlandırıcıların ek edilmesi, bebekleri geceleri biberonla yatırmak ve Ebeveyn sütünün bir yaşından daha uzun mühletle verilmesi “biberon çürüğü” oluşmasına neden olur. Çocukların yaşının Ufak olması nedeniyle tedavileri de hayli güçtür. Bilhassa gece beslenmelerinden sonra dişlerin temizlenmesi ya da biberon sonrası su içirmek alınacak Yalın tedbirlerdir. Bebeklerde Ağız Bakımı Bebeklerde diş fırçalama ve dişeti masajı biçiminde yapılacak günlük ağız bakım uygulamalarına birinci dişlerin sürmesiyle Birlikte başlanmalıdır. Bu devirde diş fırçası kullanımı hayli güç olan bir uygulamadır. Diş temizliğinin diş fırçası yerine, sabah ve gece beslenmeleri sonrası, pak nemli bir tülbent yada gazlı bezle yapılması kâfi olacaktır.
Ebevynler bu yaşta diş temizliğinin güç ve Gereksiz olduğu olduğu formunda bir kanıya sahiptir. meğer diş çürüğüne neden olan mikroorganizmalar birinci dişlerin sürmesiyle Birlikte ağız boşluğuna yerleşirler. 1-1,5 ıslak civarında kesici dişler tamamlandıktan sonra yumuşak, Ufak başlı bir diş fırçası ile fırçalama yapılmalıdır. Üç yaşına kadar macunsuz fırçalama yapılmalıdır. Çünkü bebekler flor içeren macunları yutarlar ve bu da bedende Çok flor birikimine yol açar. İki ıslak civarında bir çocuk diş fırçasını kendi kullanıp fırçalama yapmak ister. Bu yaştaki bir çocuğun şuurlu fırçalama yapacak seviyede motor işlevlerinin gelişmediği bilinmeli ve fırçalama sonrası bir de ebevyn kendi fırçalamalıdır. Bu devirde dişlerde yaygın çürükler oluşmuşsa ölçüsü az olmak şartıyla (mercimek kadar) 1-1,5 yaşından itibaren florürlü diş macunu önerilebilir. Ebeveyn ve babaların çocuklarına Örnek olmaları için, birlikte diş fırçalamaları ve fırçalama mühletini Mümkün olduğunca uzun tutmaları önerilir. Bilhassa şekerli besinlerin alınmasından Çabucak sonra dişlerin fırçalanması çürük oluşumunun önlenmesi açısından tesirlidir. Diş fırçaları 3-4 ayda bir hijyen açısından ve fırça kıllarının deforme olmaları nedeniyle, yenisi ile değiştirilmelidir. Florür tabletlerinin itinasız kullanılması durumunda kalıcı dişlerde renklenmeler görülür. Bu nedenle diş doktorunun Gerekli görüldüğü hallerde verilen florür tabletlerini, önerilen dozlarda ve tertipli olarak kullanılmalıdır. Flor tabletlerinin Fazla tesirli olmadıkları ve kullanılmalarının Mecbur olmadığı istikametinde de görüşler yaygındır. Fakat ağızda yüzeyel flor jeli uygulanması ve çürümeye yatkın diş girintilerinin flor içeren bir husus ile örtülmesi yoluyla çürük oluşumunun engellenebileceği kanıtlanmıştır. Bu tip kollayıcı uygulamaların çocuk 6 yaşına geldiğinde ve birinci Daima Aka azı dişleri sürdükten sonra yapılması daha uygundur. Süt dişlerindeki çürükler ‘nasıl olsa değişecekler’ kanısıyla önemsenmeyebilmektedir. Lakin bu inanış yanlışsız değildir. Bilhassa süt azıların çürümesi sonucu çocuk çiğneme sırasında canı acıdığı için yemeğini Yemek istemez, hasebiyle yetersiz beslenme sonucu gelişimde gecikmeler görülebilir. Çok çürümüş süt dişleri ateşli ve ağrılı dişeti abselerine neden olabilir. Süt azıların 10-12 yaşlarına kadar ağızda fonksiyon görmesi beklenir.
Erken kaybedilen süt dişleri, Daima dişlerin gömülü kalmasına yahut dişlerde çapraşıklıklara yol açabilir. Bu tip istenmeyen sonuçlarla karşılaşılmaması için, çocuklarda diş fırçalama alışkanlığının yerleşmesi ve çocukların sistemli olarak diş tabibi denetiminden geçmeleri gerekir. Bebeklerin hiçbir şikayeti olmasa da 1 yaşından itibaren yılda en az iki Sefer tertipli olarak diş doktoruna götürülmesi onda “diş doktoru korkusu” oluşumunu engellemeye Yardımcı olacaktır. Çocukluk Devrinde Diş Sıhhati Üç ıslak civarında tamamlanan süt dişleri, altı-yedi yaşından itibaren yerlerini Daima dişlere bırakır. Ağızda birinci görülen Daima diş 6 yaşında süren birinci Aka azılardır. Tıpkı ıslak periyodunda süt dişleri yavaş yavaş sallanıp yerlerini Daima dişlere bırakmaya başlarlar.
Birinci olarak alt ve üst ön bölgedeki süt dişlerinin değişmesi beklenir. Süt dişlerinin değişmesi sırasında alttan gelen Daima dişlerin lisan yahut dudak tarafından eğri bir formda gelmeye başlaması ve bu ortada süt dişlerinin şimdi düşmemiş olması anne-babaları endişelendirebilir. Lakin bu Görünüm ”karma dişlenme” denilen bu Devre için olağandır ve bütün süt dişleri değişip Daima dişler yerlerine yerleşene kadar 10-12 yaşlarına dek devam eder. Süt dişlerini kalıcı dişler sürene kadar sağlıklı olarak ağızda tutmak Fazla değerlidir. Zira vaktinden Evvel çekilen süt dişleri çocuklarda konuşma, beslenme, estetik sorunları ile dişlerde çapraşıklıklara neden olur. Çocukluk periyodunda farklı tatlara alışan çocuklarda, öğün ortası atıştırma usulünde Yemek yeme alışkanlığı gelişir. Diş çürüğü açısından tatlı yapışkan besinleri yemeklerden Çabucak sonra tüketilmesini önermek gerekir. Yemek ortalarında ise çikolata, gofret, bisküvi, şekerleme, kolalı içecekler yerine süt, yoğurt, peynir, ayran, yumurta yahut elma, havuç üzere ısırılarak yenen meyveleri kabuğunu soymadan verebilirsiniz. Çocuğunuzun şeker ve tatlandırılmış besinlere düşkünlüğünü engellemek sizin elinizdedir. Yiyecek ve içecekleri tatlandırmak hedefiyle kullanılan şekerin tüketimini Mümkün olduğunca kısıtlamak gerekir. Çocuğunuzun şeker gereksinimini doğal yollardan (örneğin meyvelerden) karşılamasını sağlayabilirsiniz. Okul çağı çocuklarda en sık görülen sorunlar biri de diş travmalarıdır. Çarpma ya da kaza nedeni ile dişlere gelen darbeler diş kırıklarına yada enfeksiyonlara neden olur.
Tedavide acil müdahale başarıyı etkilen en Kıymetli faktördür. Bu nedenle vakit geçirmeden bir diş doktoruna başvurmak gerekir. Çocuklarda Diş Bakımı 3-6 ıslak kümesi çocuklar motor işlevlerinin gelişimine bağlı olarak diş fırçalama sürecini kendileri yapabilir. Lakin Okul çağına kadar ebevyn denetimi ve yardımı koşuldur. Komplike diş fırçalama metodları çocuklarda Müsait olmayacağından başlangıçta dişlerin fırçayı yatay tutup ovalama stilinde fırçalanması kafidir. Çocuk büyüdükçe büyüklerin fırçaladığı metodları kullanabilir. Altı yaşında süt dişlerinin gerisinden 1. Daima azı dişleri sürer. Bu dişler yanındaki komşu dişlere nazaran daha alt düzeydedir. Bu nedenle bu bölgede diş fırçasını eğimli tutarak fırçalama yapmak gerekir. Bu yaşa kadar Gerekli olmayan diş-ipi kullanımına altı yaşından sonra başlanmalıdır. Meskende yapılacak diş bakımının yanı Dizi bu yaşlarda diş doktorunun uygulayacağı flor tedavileri yada fissür örtücü ismi verilen dişleri çürüğe yatkın olan yüzeylerinin Özel dolgu malzemeleriyle kapatılması süreci ve altı aylık diş doktoru denetimleri diş çürüğünün önlenmesinde Yalın Ancak tesirli tahliller olarak sunulmaktadır. bütün bunların yanı Dizi unutmayın ki çocuğunuz sizi Örnek alır! Kendi dişlerinizi günde en az iki kere tertipli olarak (sabah kahvaltısından sonra ve gece yatmadan Evvel mutlaka!) fırçalamanız gerekir. Siz dişlerinizi fırçalarken mümkünse çocuğunuzun sizi izlemesini sağlamalı ve diş fırçalamayı ona siz tanıtmalısınız. Çocuklarda uygulanan en önemli tedaviler Çürük tedavisi: Dişteki çürük kısım temizlenerek duruma nazaran kalıcı yahut süreksiz dolgu ile tedavi edilir. Birtakım durumlarda diş dolgu ile tedavi edilemiyecek kadar harap olmuştur. Bu türlü dişler kimi çekilmek yerine çocuklar için Özel olarak hazırlanmış cap’ ler ile örtülerek bir müddet daha ağızda tutulabilir.
nihayet yıllarda çocuklara dişhekimini ve dişhekimine gitmeyi sevdirmek emelli renkli dolgular üretilmiştir. vuruş ile yerinden çıkan ön diş/ler: Dişi pak bir gazlı bez ortasına koyup, tükürük ile ıslatarak Çabucak diş doktorunuza gidin. Diş doktorunuza Çabucak ulaşamıyacaksanız gazlı bezi eczaneden alacağınız serum fizyolojik ile ıslatın ve en kısa vakitte ulaşmaya çalışın. En ideali 1 saat içinde tedaviye başlanmış olmasıdır. Şayet kaideler uygunsa diş doktorunuz fırlayan dişi yerine yerleştirecektir (reimplantasyon). Titiz bir uygulama ve sonrasında yeterli bir bakım ile diş yıllarca çocuğunuzun ağzında kalacaktır. vuruş sonrası ön dişlerinden biri yahut birkaçı kırıldıysa: Kırılan modülleri bulmaya çalışın ve Çabucak diş doktorunuza ulaşın. Bu esnada modülleri nemli tutmak değerlidir. Serum fizyolojik ve hatta tükürük bunun için ülküdür. Bu kesimler Fazla Güçlü casuslar ile (bonding) yerlerine yapıştırılırlar ve yapılacak her dolgudan daha estetik ve güçlü olurlar. Modülleri bulamadıysanız: 1. Kırılan kısım Ufak ise, dişle birebir renk ve formda bir ak (kompozit) dolgu yapılır. Kompozit dolguların ağız içi dayanıklılıkları sonludur. Çay, kahve kola üzere besinlerle boyanarak renk değiştirirler. Bunların beslenme alışkanlıklarına ve ağız hijyenine bağlı olarak belirli müddetlerde yenilenmeleri gerekir. 2. Kırık büyükse, dişin yarısını ya da daha fazlasını kapsıyorsa ortalama 17 yaşından büyüklerde porselen laminate veneerler uygulanır.
Porselen laminate veneerler hem Fazla güçlü hemde Fazla estetiktir. Dişin ön yüzeyine yapışan ve kırık bölümüde kaplayan porselen yapraklar halinde açıklanabilirler. 17 yaşından küçüklerde ise diş ve çene gelişimi tamamlanmadığından porselen laminate veneerlerin uygulanması hakikat değildir. Tekrar dişin bütün ön yüzeyini ve kırık kısmı içine Meydan kompozit laminalar yapılır. Ancak gereçten kaynaklanan sorunlar vardır, renkleşecekleri için bir mühlet sonra yenilenmeleri gerekebilir. Darbeden sonra rastgele bir sorun görünmüyorsa: Kesinlikle diş tabibi tarafından ayrıntılı muayene yapılmalı ve ilgili bölgeden röntgen çekilmelidir. Muayene ve röntgenden sonra rastgele bir bulgu olmasa bile belli aralıklarla tekrar periapikal röntgen alınır ve eski sinemalarla karşılaştırılır. Burada Gaye dişin canlı kısmında uzun vadede bir sorun olup olmadığının tespitidir.
Diş yıllar sonra bile renk değiştirerek canlılığını kaybeder. Bu türlü bir durum tespit edilirse kanal tedavisi uygulanarak diş kaybına yol açabilecek komplikasyonlar önlenir. Diş çekimi: Kimi durumlarda çürük, dişin İç kısmındaki canlı (sinir-pulpa) kısma kadar ilerler. Dişin köklerinden çene kemiğine ulaşan iltihabi bir durum meydana gelir. Çocuğun yüzü şişer, şiddetli ağrısı vardır ve bu dişi ağızda tutmak çocuğun sıhhati açısından hakikat değildir. Bu durumda diş buradan çıkartılır. Bilhassa bu bir süt dişi ise ve alttan gelen Daima dişin sürme vakti Fazla yakınsa hiç bir mahsuru olmayan bir süreçtir. Daima dişin sürme vakti yakın değilse kesinlikle çekilen dişin yerine bir yer tutucu aparey yapılmalıdır. Kalıcı bir dişte ise Cazibe sürecinden Evvel bu karar tekraren gözden geçirilmeli ve nitekim yapılacak hiçbirşey kalmadığı durumlarda Cazibe düşünülmelidir. Daima dişler çekildikten sonra, çocuğun yaşı Müsait ise Çabucak ortodontik tedaviye başlanarak bu boşluk diğer dişlerle kapatılmalı ve alt-üst dişler ortasında yanlışsız bir kapanış bağlantısı sağlanmalıdır. Çekilmiş bir Daima dişin yeri öylece bırakıldığında yandaki dişler bu boşluğa yanlışsız eğilirler. Boşluğun karşısındaki diş boşluğa uzar ve bir diş yüzünden ağızın Tüm istikrarı bozulabilir. Diştaşı paklığı: Dişlerin üzerinde oluşan bakteri plağı (yiyecek artıkları ve mikroorganizmalardan oluşan beyazımsı, yapışkan tabaka) Şayet olağan fırçalama ile uzaklaştırılamıyacak kadar birikti ise dişhekimi tarafından temizlenerek uzaklaştırılmalıdır. Bu süreç bakteri plaklarının uzun vadede meydana getireceği diş taşı ve çürük üzere sorunların de oluşumunu engelleyecektir. Tıpkı seansta çocuğa, diş fırçalama eğitimi ve çürüklerden korunma hakkında bilgilendirme de yapılarak tekrar denetime çağrılır.
Çocuklarda Kollayıcı Dişhekimliği Günümüzde tıbbın her alanında olduğu üzere dişhekimliğinde de, sorunu oluşmadan durdurma diyebileceğimiz hami hekimlik Ehemmiyet kazanmıştır. Esirgeyici diş hekimliği Özellikle çocuklarda Aka Ehemmiyet taşır. Zahmetsiz, ucuz ve acısız uygulamalar olduğundan çocukların diş tabibi ile birinci müsabakalarının esirgeyici diş hekimliği ile ilgili olması tercih edilir. Hijyen eğitimi: Ağız diş bakımını eksiksiz yapmak lakin eksiksiz bilgi ile Muhtemel olur. Diş fırçalama ve diş ipi kullanımının öğretilmesi, beslenme alışkanlıklarının gözden geçirilmesi ve ağız diş sıhhatinin kıymetinin anlatılmasını içeren hijyen eğitimi, Noksan bilgi kalmamasını sağlar. Bu eğitim çocuklar için olduğu kadar büyükler için de Ehemmiyet taşır. Flor uygulaması: Florid sudan yahut yediğimiz pek Fazla besinden alabildiğimiz doğal bir mineraldir. çok evvelce beri sularındaki florid oranı Çok olan bölgelerde yaşayanların daha az diş çürüğüyle karşılaştığı farkedilmiş ve nedeni araştırıldığında floridin dişin minesini çürüğe dirençli hale getirdiği saptanmıştır. Evvelce Belde sularının optimal dozda floridlenmesi düşünülmüş ve kimi bölgelerde uygulanmış, daha sonra ise birtakım Yan tesirler görülerek bu doz azaltılmıştır.
nihayet yıllarda yapılan araştırmalar ise yüzeyel flor uygulamalarının daha Değerli olduğunu göstermiştir. Annenin hamileliği esnasında aldığı yada 6. aydan itibaren çocuğa verilen flor tabletlerinin tesirinin kestirim edilenden Fazla az olduğu bulunmuştur. Mineyi oluşturan kristal yapı, yüzeye uygulanan floridin tesiriyle aside daha dirençli hale gelmektedir. Böylelikle daha güç pürüzlenmekte ve çürüğün oluşması zorlaşmaktadır. Yüzeyel florid uygulamaları 3 yaşından itibaren başlanabilen ve her 6 ayda bir tekrarlanması gereken kolay, acısız bir süreçtir. Çocuğun dişhekimi ile birinci müsabakası ve 6 aylık periodlarla kontrola gelmesi açısından ülküdür. Birkaç dakika süren bu süreç sonrasında çocuğunuzun dişlerinin yüzeyinde depolanan florid, dişleri Fazla daha sağlıklı ve kuvvetli yapacaktır. Fissür esirgeyici: Dişlerin çiğneyici yüzeyleri girintili çıkıntılıdır. Bu çukurcuk ve tepecikler pit ve fissürler olarak isimlendirilir. Bu bölgeler epey dardır ve besinlerin sıkışıp temizlenememesi nedeniyle çoklukla çürüklerin başladığı yerlerdir. Bu bölgelerdeki Besin ve mikroorganizma birikimini ve buna bağlı olarak çürüğü önlemek gayesiyle Özel akıcı bir dolgu materyali kullanılır. Öncelikle bu bölge tam olarak temizlenir ve fissur kollayıcı dediğimiz akıcı dolgu bu bölgeye uygulanır. Işık ile sertleştirilir ve fazlalıkları düzeltilerek cilalanır.
Bu süreç sayesinde bütün çürüklerin yaklaşık %70 ini oluşturan çiğneyici yüzey çürüklerinden korunmak Muhtemel olur. Olağan kaidelerde uzun yıllar kullanılabilmekle Birlikte Özellikle buz çiğneme yada diş gıcırdatma üzere alışkanlıkları olanlarda sık sık Denetim edilmelerinde fayda vardır. Ağızda birinci kalıcı dişlerin çıktığı Devre uygulama için ülküdür. Bu da 6 ıslak civarıdır. diğer azı dişlerinin sürme vakitlerinde başkalarına de uygulanır. önemli bir nokta kalıcı dişler sürmeye başladıktan kısa bir müddet sonra yaptırmanın (1-2 sene içinde)daha güzel olacağıdır. Zira mühlet uzadıkça çürük oluşma ihtimali artar ve fissur kollayıcı yerine dolgu yapmak gerekebilir. Çürüksüz büyüklerde de uygulanabilmekle bir arada, çocuklarda kullanımı daha yararlı ve kıymetlidir. Yer tutucu: Süt dişi Türlü sebeplerle (çürük yahut kaza) erken kaybedilir. Bu türlü durumlarda alttan gelen kalıcı diş Amade olup sürene kadar, yandaki dişler eğilerek, dönerek kaybedilmiş süt dişinin kalıcı diş için muhafazası gereken yeri kapatabilirler. Hatta boşluğun karşı çenesinde bulunan diş uzamaya başlar. Şayet erken süt dişi çekiminden sonra gelişim kendi haline bırakılırsa meydana gelen bu haraketler istikbal Daimi dişe yer kalmamasına Sebep olacaktır. Böylelikle kalıcı diş ya hiç süremeyecek yada olağan yerinin dışında gelişecektir. Yalnızca bir süt dişini bile erken kaybetmenin yaratacağı sorunlar: -dişler yer değiştireceğinden çapraşıklık oluşacak, bu bölgeler rahat temizlenemeyip çürüğe eğilim artacaktır; -çiğneme zorlaşacaktır; -daha Önemli ortodontik sorunlar uluşacaktır. Sonuç olarak Süt dişlerinin birinci vazifesi çocuğun düzgün beslenmesini sağlamaktır. Ayrıyeten konuşmanın düzgün gelişimi de süt dişlerinin varlığına bağlıdır. Süt dişleri kapladıkları alanı kendilerinin yerine istikbal olan kalıcı diş için korumakta ve kalıcı diş sürerken ona rehberlik yapmaktadırlar.
Süt dişi erken çekildiği Vakit bu doğal yer tutuculuk işlevi da ortadan kalkmaktadır. Süt dişlerindeki meseleler gelecekteki pek Fazla sorunun kaynağıdır. Vaktinden Evvel kaybedilen bir süt dişi bir sıra meseleye yol açmaktadır. Oluşan çürükler çocukta enfeksiyon odakları yaratmakta, ayrıyeten beslenmeyi de güçleştirmektedir.
1- Bebekler asla biberon ile uyutulmamalıdır.
2- Emzik kullanımına bir ıslak civarında nihayet verilmelidir.
3- Çocuk birinci ve ikinci yaşları ortasında diş doktoru ile tanışmalıdır.
4- Diş doktoru ile erken ve şimdi Problem yokken tanışmak çocukta Olumlu bir imaj oluşmasını sağlar.
5- Dişler Menfaat çıkmaz bunların fırçalanmasına başlamalıdır.
6- 21. Yüzyılın çocukları muhtaçlıklarının 3 sert şeker yemektedirler. Beslenmenin düzgün olması da diş sıhhatinin Temel ögelerindendir.
7- Günümüzde diş doktorlarının en Kıymetli misyonu, çocuklara uygulayacakları hami tedavilerle, onları çürüksüz bir geleceğe gerçek yönlendirmektir.
8- Fluor ve Sealant çürüğe karşı bütün dünyada kabul edilmiş en kuvvetli koruyuculardır.
9- Çocuklar 7-9 yaşlarında ortodontik açıdan muayene edilmelidir.
10- Vaktinden Evvel çekilen bir süt dişinin yeri Daimi diş gelinceye kadar kesinlikle korunmalıdır.
Yorum Yok