İşe Evvel sıhhatin tarifini yapmakla başlayalım. Dünya sıhhat örgütü WHO’ya nazaran sıhhat :Fiziksel, zihinsel ve toplumsal istikametten tam bir yeterlilik halidir. İşte mental ve fizyolojik olarak sağlıklı olabilmeyi sağlamak, büyüyebilmek, gelişebilmek ve üreyebilmek için beslenmemiz gerekiyor. Bunun yanında bedenimizde her gün milyarlarca hücre ölüyor ve ölen hücreler bedenden atılarak temizleniyor. Böylelikle hücreler yenilenmiş oluyor. İşte tam bu noktada bedenin kendini yenileyebilmesi için besinlere muhtaçlığı var. Zira gövde gücünü besinlerden aldığı güçle tamamlayacak. Nasıl ki bir otomobil çalışmak için yakıta muhtaçlık duyuyor vücudumzda besinlere muhtaçlık duyuyor. Zira bizim yakıtımız da besinlerdir. Gücümüzü buradan sağlıyoruz. Yani iddia ettiğiniz üzere gövde bu yenilenmeyi besinlerden aldığı ögeleri güce çevirerek yapıyor. Bu işin yalnızca güç kısmı. Bir de güç kadar Değerli olan bedenimizin kimliğini, benliğini oluşturan, günlük gereksinimlerimizi sağlıklı bir biçimde sürdürebilmek için almamız gereken besin ögeleri var. besin ögelerinin neler olduğunu bedenimizde ne işe yaradıklarını hepsini anlatacağım Ama artık güce tekrar dönelim. Dediğimiz üzere bizim yakıtımız besinlerdi. Bedenimiz da besinleri sindirip bir güç haline dönüştürüyor. Bu güç alımının ölçüsü bedenimize 3 farklı biçimde yansıyor. Besinlerden aldığımız güç harcadığımız güce eşit olursa kilomuzu korumuş oluyoruz. Aldığımız güç harcadığımız güçten Çok olursa da kilo almaya az olursa kilo vermeye başlıyoruz.
Peki aldığımız bu gücün tamamını nasıl karşılayacağım, nerden karşılayacağım?
Önce size bedenimiz için Gerekli olan yapılardan bahsedeyim. Bunlar karbonhidratlar, yağlar, proteinler, su ve minerallerle vitaminler. Bunların ortasında bize güç veren küme: Karbonhidratlar, proteinler ve yağlardır. Minareler,vitaminler ve su bize güç vermezler Ama yaşamsal faaliyetlerimizin devamlılığı için bu yapıları eksiksiz olarak almamız gerekiyor. Hepsini artık Biricik tek ele alalım. Bedenimiz için neden bu kadar değerliler bunu öğrenelim.
Önce proteinlerden başlayalım.
- Proteinler aminoasitlerden oluşan Aka yapılı organik bileşiklerdir. Ve bu aminoasitlerin binlerce Defa farklı dizilimi farklı proteinleri oluşturmaktadır.
- Vücudumuz hücrelerden ve enzimlerden oluşmaktadır. İşte bu hücrelerin ve enzimlerin yapısında da proteinler bulunur.
- Vücudumuz protein sentezi yapabilmektedir Ancak bunların ortasından 8 adedini bedenimiz sentezleyememekte bunu dışarıdan almak zorundadır. Bunlar löysin, izölöysin, lizin, metionin üzere aminoasitlerdir.
- Vücudumuz da Vakit vakit yıpranan dokular olmaktadır. İşte bu tamirler için de proteine gereksinimimiz vardır.
- En başta bahsettiğim hücre yenilenmesi işini de proteinler üstlenmektedir.
- Aldığımız besinleri sindirdiğimizi hepimiz biliyoruz. Bu sindirim basamaklarında enzimler yer almakta. Enzimler olmadan sindirim yapamayız. Hazımsızlık ve şişlik yaşamamızın sebebi de enzim eksikliğimizden kaynaklanmaktadır. İşte bu enzimlerin yapısını da proteinler oluşturmaktadır.
- Büyüme hormonu, üreme hormonu üzere bir Fazla hormon yapısına sahibiz, bunları oluşturanlar da proteinlerdir.
- Ve daha buraya sığdramayacağımız birçok yararı vardır proteinlerin. Ancak Çok alındığında bedende yağ olarak depolandığı unutulmamalıdır.
Peki gün içerisinde ne kadar protein almalıyız?
-Protein alımı kg başına 0,8 gr’la 2 gr ortasında değişmektedir. Biz sağlıklı ve Fazla faal olmayan yani sedanter yaşayan bireylere kg başına 1 gr öneririz. Atletlere 1,2gr ile 1,7gr ortasında öneririz. ulusal atletler üzere seçkin atletlere kg başına 1,7-2 g ortası öneririz. Kimi durumlarda da olağan bireylerde protein alımının artması gerekmektedir. Bunlar hastalık sürecindeki bireyler, büyüme geriliği yaşayan şahıslar,ağır şartlarda çalışan emekçilerdir ve 2grmın üzerine çıkmak yalnızca yağ olarak depolanmasından çok böbreklere ve karaciğere Çok yük bindirmektedir ve bedenin kalsiyum fosfor istikrarını bozmakta, idrarla kalsiyum atımının artmasına Sebep olmakta. Bu da osteoproza, kemik yapısının bozulmasına Sebep olmaktadır. İleri periyotta böbrek işlevlerinin bozulmasına , safra taşının oluşmasına üzere birçok patolojik nedenlere Sebep olmaktadır.
Fazlalığından bahsetmişken eksikliğinden de bahsedelim. Şayet almamız gerekenden az protein alırsak, hastalandığımızda hastalık sürecimizin ağır ve uzun sürmesine, gövde direncimizin düşmesinden Dolayı kolay hastalanmaya, sağlıklı düşünememeye, büyüme çağındaysak büyümemizin yavaşlamasına hatta durmasına Sebep olabiliriz.
Hadi gelin artık de protein kaynaklarına bakalım. Hangi besinler protein içermekte inceleyelim. Süt yoğurt ayran üzere süt kümeleri; yumurta, peynir, Kırmızı ve ak et üzere et gurupları hayvansal kaynaklı proteinlerdir. Tahıllar, kurubaklagiller, birtakım yağlı tohumlular ve birtakım meyve sebzeler de asgarî ölçüde protein içeren bitkisel kaynaklardır.
Karbonhidratlara baktığımızda bedenin asıl güç kaynağıdır ve birçok besinde en Fazla bulunan kümedir ve bütün metabolik olaylar için karbonhidratlar da elzemdir. Birçok alt başlıklara ayrılırlar. mesela sütte galaktoz meyvelerde fruktoz, bir de patatesten bildiğimiz nişasta üzere alt yapıları bulunur. Bunların derinine inmeyeceğim. Lakin biraz nişastadan bahsedeceğim. Bunlar sindirilebilirliklerine nazaran 2’ye ayrılırlar. Süratli sindirilen nişastalar ve yavaş sindirilen nişastalar. Süratli sindirilen nişastalar: Taze pişmiş nişastalı besinler, pilav, haşlanmış patates üzere nişastalı besinler . Yavaş sindirilen,dirençli, nişastalar ise pişmiş lakin soğumuş nişastalı besinlerdir. Patates salatası, çiğ nişastalı, ekmek, fasulye piyazı bunlara örnektir.
Bir de nişastaların dışında kalan posalar vardır. Bunlar çözünür posa ve çözünmez posa olarak ayrılırlar. Çözünür posalar kolestrolümüzün düşmesine, kan şeker düzeyimizin istikrarda kalmasını Yardımcı olurlar. Çözünmez posalarsa kabızlıktan bizi korurlar.
Birazda karbonhidratların kıymetinden bahsedelim.
- Enerji verdiklerini birinci başta söylemiştik.
- Su ve elektrolitlerin bedende tutunmasını sağlarlar.
- Bir Fazla fizyolojik tepkilerde vazifelidirler.
- Beynin kullanabildiği Biricik güç kaynağı glikozdur. Glikoz da karbonhidratın en Ufak yapıtaşlarından biridir.
Fazla aldığımızda DM (şeker hastalığı), kalp damar rahatsızlıkları, insülin direnci, diş çürükleri, kanserler üzere patolojiler ortaya çıkar.
Sıra geldi yağlara..
Yağlar en Değerli güç kaynağımızdır. Bunların da birçok alt kümesi oluşmakta Ama ben sizlere durumu özetleyeceğim. Bizler kadar Fazla bilmenize gerek yok 😊 Doymuş yağlar, doymamış yağlar olarak bakarsak bizim için doymuş yağlar ziyanlı bir kümedir. Ve bu kümede sert hayvansal yağlar bulunur. Yani oda sıcaklığında sert halde bulunan yağlardır. Tereyağı, kuyruk yağı üzere yağlar bu kümede yer alırlar. Doymamış yağ asitleri ise oda sıcaklığında sıvı olan yağlardır. Bunlar tekli doymamış ve çoklu doymamış diye de kendi ortalarında ayrılırlar. Doymamış yağ asitleri bizler için yararlı olan yağ kümesidir. Ve bunlardan çoklu doymamış olanları Özellikle bizim için Fazla kıymetlidir. Omega 3, omega 6, linoleik asitler bu kümede bulunurlar. Omega 3’lere haydi Örnek verelim: Balık yağı, koz yağı, keten tohumu, soya yağı,konala yağı, ve fındık yağı. Omega 6 örnekleri ise: Ayçiçeği yağı, mısır özü yağı, pamuk yağıdır.
Birde hepimizin bildiği ziyanlı olan trans yağlar vardır. Hatta marketten aldığımız eserlerin içinde trans yağ Mevcut mıdır diye bakarız. Ya da reklamlarda Eser tanıtımlarında trans yağ içermez vurgularını görürüz. Trans yağlar yağların Fazla yüksek ısıda ısıtılmasıyla ve tekraren kullanılmasıyla oluşurlar. Pekala hangi yağlar trans yağ içerebilir? Sürülebilir margarin ve tereyağları, susuz sert yağlar, kızartma yağları, süt yağları ve hayvansal yağlar. Trans yağlar kan lipitlerini, immün sistemi, insülin işlevini, üreme sıhhati üzere birçok Değerli sistemin yapısı bozar.
Hadi bir de yağların bizim için yararlarından bahsedelim. Şaşırdınız değil mi, yağların yararı olur mu diye. 😊 Tabiki de Mevcut ve bedenimizde bir Fazla olaylarda rol alırlar.
- Mesela hücrelerden oluşuyoruz dedik. Karbonhidrat ve proteinler üzere yağlar da bu hücrelerin yapısına katılırlar ve hormonların yapısını oluştururlar.
- Kandaki lipitlerin taşınmasında vazife alırlar.
- Sinir sistemimizde nöronlar bulunur. Bu nöronların Hariç yapısını myelin kılıflar oluşturur ve myelin kılıfların yapısında yağlar bulunur.
- Safra asitlerinin sentezinde rol alır.
- Vücudumuzun darbelere karşı korunmasını sağlarlar ve gövde ısısını korurlar.
- Organlarımızı korurlar.
- Mide boşalmasını yani Çabucak acıkmamızı geciktirirler.
Bize güç veren besin kümelerinin hepsinden sizlere bahsettim. Proteinden ne kadar almamız gerektiğinden Fazla kısa bahsettim Ancak bunların hepsinden sanki ne kadar almalıyız? bütün enerjiyi yalnızca bir besin ögesinden almamız hakikat bir beslenme olur mu?
Tabiki de hayır!!
Gelin size beslenmenin bilimdeki tarifini yapıyım. Beslenme kişinin yaşına, cinsiyetine ve o Lahza ki fizyolojik haline nazaran gereksinimi olan besin kümelerinden yeteri kadar ve istikrarlı halde almasıdır. Bakın dikkatinizi çekmek istiyorum. KÂFİ VE İSTİKRARLI.
Peki ne demek bu kâfi ve istikrarlı beslenme?
Yeterli beslenme: Vücudun Ömür ve fonksiyonlarını gerçekleştirebilmek için kâfi ölçüde besin almasıdır.
Dengeli beslenme ise : Aldığımız bütün besinlerin , az Evvel bahsettiğim cho-proteın-yağ üzere isimlendirdiğimiz besin ögelerinden ihtiyacı kadar ve istikrarlı bir biçimde almasıdır. Evet aldığımız besinlerdeki cho, protein ve yağın birbiri ile olan bir istikrarı vardır. İşte kaç gramı cho, kaç gramı protein vs üzere. Ve bu istikrar her şahıs için farklıdır. Hatta birebir kişinin bile muhakkak vakitlerde bu istikrarları farklılık gösterir. mesela hastaladığında, spor yaptığında üzere gibi.. İşte bunun ayarlamasını biz diyetisyenler şahsa nazaran ayarlıyoruz. Lakin ortalama sağlıklı bir tabak nasıl olmalı ondan bahsedelim.
Tabağımızı dörde böldüğümüzde tabağımızda 4 besin kümesi da bulunması gerekiyor. Bu besin kümelerinden biri süt kümesidir. Bu kümede yer Meydan esas besinler süt, yoğurt ve peynirdir.
2. Küme et-yumurta-kurubaklagil kümesidir. Bu kümede et, tavuk, balık, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek, ceviz, fındık, fıstık, badem üzere besinler yer alır.
3. Küme tahıl kümesidir. Buğday, pirinç, mısır, çavdar ve yulaf üzere tahıl taneleri ve bunlardan yapılan un, bulgur,ekmek, yarma, gevrek ve gibisi eserler bu Küme içinde yer alır.
4. Küme zerzevat meyve kümesi.
Peki kâfi ve istikrarlı beslenirsek ne olur?
Vücudumuzda az Evvel de hücrelerin yenilenmesinden bahsettiğim üzere gün için de bizim ayrım etmediğimiz daha milyonlarca tepkiler gerçekleşiyor. Bu metabolik tepkilerin hepsi bizim gün içinde bütün fonksiyonlarımızı sağlıklı bir biçimde yerine getirebilmemiz için gerçekleşiyor. Bu metabolik tepkileri gerçekleştirebilmek için beden, bizim dışardan aldığımız güce gereksinim duymakla birlikte, dışardan aldığımız bu besinlerin içinde bulunan vitamin, mineral protein üzere Bina taşlarını direk olarak bu metabolizmalarda kullanıyor. Bu yapıtaşlarından biri dış hepsini o gün içinde almamız gereken kadar almış olsak bile o bir Tane yapıtaşının yetersiz ya da hiç alınmamış olması bütün tepki dizisinin işleyişini bozmaktadır. Bedenin işleyişi bozulduğunda ise işte tam bu nokta da hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Olaya şöyle bakalım dünyaya sağlıklı gelen bir bebek ne oluyor da hastalanıyor? Ya da birebir kronik hastalık genlerini taşıyan kardeşlerden biri 18 yaşında bu hastalığa yakalanırken Öteki 50 yaşında yakalanıyor hatta diğeride neden hiç yakalanmıyor? Zira hepsinin beslenme sistemleri farklı. Hastalık yapan bir gen ne kadar sizin DNA diziliminizde yer alsa bile o gen açılmadığı sürece siz hasta olmazsınız. O geni etkin etmek istemiyorsanız da sağlıklı beslenmeniz gerekiyor. Daha da derine inelim. Pekala bebeğin sağlıklı dünyaya gelmesi için yapmamız gereken ne? Annenin Fazla dikkatli beslenmesi değil mi? İşte biz daha dünyaya gelmeden bile beslenme bizim hayatımızda bu kadar yer almaya başlıyor.
Size Fazla Yalın örnekler bilgiyim. Günümüz toplumunda nihayet vakitler da en Fazla görülen hastalıklardan biri de depresyondur. Her 10 şahıstan 7’sinde bu durum görülmektedir. B12-B6-B9 üzere B kümesi vitaminlerinin eksikliği sizin depresyona yakalanma ihtimalinizi kat ve kat artırmaktadır. Bu mevzuya daha sonra değineceğim. besin eksikliklerinin doğurduğu hastalıklar altında inceleriz.
Eğer biz bedene almamız gereken besinleri kâfi ve istikrarlı bir biçimde alırsak bütün işleyiş sağlıklı bir biçimde devam edecek ve insanoğlu kendini hasta etmekten vazgeçecek
sağlığın tarifini yapalım. Dünya sıhhat örgütü WHO’ya nazaran sıhhat :Fiziksel, zihinsel ve toplumsal istikametten tam bir uygunluk halidir. İşte mental ve fizyolojik olarak sağlıklı olabilmeyi sağlamak, büyüyebilmek, gelişebilmek ve üreyebilmek için beslenmemiz gerekiyor. Bunun yanında bedenimizde her gün milyarlarca hücre ölüyor ve ölen hücreler bedenden atılarak temizleniyor. Böylelikle hücreler yenilenmiş oluyor. İşte tam bu noktada bedenin kendini yenileyebilmesi için besinlere gereksinimi var. Zira gövde gücünü besinlerden aldığı güçle tamamlayacak. Nasıl ki bir otomobil çalışmak için yakıta gereksinim duyuyor vücudumzda besinlere gereksinim duyuyor. Zira bizim yakıtımız da besinlerdir. Gücümüzü buradan sağlıyoruz. Yani kestirim ettiğiniz üzere gövde bu yenilenmeyi besinlerden aldığı ögeleri güce çevirerek yapıyor. Bu işin yalnızca güç kısmı. Bir de güç kadar Kıymetli olan bedenimizin kimliğini, benliğini oluşturan, günlük gereksinimlerimizi sağlıklı bir biçimde sürdürebilmek için almamız gereken besin ögeleri var. besin ögelerinin neler olduğunu bedenimizde ne işe yaradıklarını hepsini anlatacağım Ancak artık güce tekrar dönelim. Dediğimiz üzere bizim yakıtımız besinlerdi. Bedenimiz da besinleri sindirip bir güç haline dönüştürüyor. Bu güç alımının ölçüsü bedenimize 3 farklı biçimde yansıyor. Besinlerden aldığımız güç harcadığımız güce eşit olursa kilomuzu korumuş oluyoruz. Aldığımız güç harcadığımız güçten Çok olursa da kilo almaya az olursa kilo vermeye başlıyoruz.
Peki aldığımız bu gücün tamamını nasıl karşılayacağım, nerden karşılayacağım?
Önce size bedenimiz için Gerekli olan yapılardan bahsedeyim. Bunlar karbonhidratlar, yağlar, proteinler, su ve minerallerle vitaminler. Bunların ortasında bize güç veren küme: Karbonhidratlar, proteinler ve yağlardır. Minareler,vitaminler ve su bize güç vermezler Lakin yaşamsal faaliyetlerimizin devamlılığı için bu yapıları eksiksiz olarak almamız gerekiyor. Hepsini artık Biricik tek ele alalım. Bedenimiz için neden bu kadar kıymetliler bunu öğrenelim.
Önce proteinlerden başlayalım.
- Proteinler aminoasitlerden oluşan Aka yapılı organik bileşiklerdir. Ve bu aminoasitlerin binlerce Kez farklı dizilimi farklı proteinleri oluşturmaktadır.
- Vücudumuz hücrelerden ve enzimlerden oluşmaktadır. İşte bu hücrelerin ve enzimlerin yapısında da proteinler bulunur.
- Vücudumuz protein sentezi yapabilmektedir Lakin bunların ortasından 8 adedini bedenimiz sentezleyememekte bunu dışarıdan almak zorundadır. Bunlar löysin, izölöysin, lizin, metionin üzere aminoasitlerdir.
- Vücudumuz da Vakit vakit yıpranan dokular olmaktadır. İşte bu tamiratlar için de proteine gereksinimimiz vardır.
- En başta bahsettiğim hücre yenilenmesi işini de proteinler üstlenmektedir.
- Aldığımız besinleri sindirdiğimizi hepimiz biliyoruz. Bu sindirim basamaklarında enzimler yer almakta. Enzimler olmadan sindirim yapamayız. Hazımsızlık ve şişlik yaşamamızın sebebi de enzim eksikliğimizden kaynaklanmaktadır. İşte bu enzimlerin yapısını da proteinler oluşturmaktadır.
- Büyüme hormonu, üreme hormonu üzere bir Fazla hormon yapısına sahibiz, bunları oluşturanlar da proteinlerdir.
- Ve daha buraya sığdramayacağımız birçok yararı vardır proteinlerin. Ancak Çok alındığında bedende yağ olarak depolandığı unutulmamalıdır.
Peki gün içerisinde ne kadar protein almalıyız?
-Protein alımı kg başına 0,8 gr’la 2 gr ortasında değişmektedir. Biz sağlıklı ve Fazla faal olmayan yani sedanter yaşayan bireylere kg başına 1 gr öneririz. Atletlere 1,2gr ile 1,7gr ortasında öneririz. ulusal sportmenler üzere seçkin atletlere kg başına 1,7-2 g ortası öneririz. Kimi durumlarda da olağan bireylerde protein alımının artması gerekmektedir. Bunlar hastalık sürecindeki bireyler, büyüme geriliği yaşayan bireyler,ağır şartlarda çalışan emekçilerdir ve 2grmın üzerine çıkmak yalnızca yağ olarak depolanmasından fazla böbreklere ve karaciğere Çok yük bindirmektedir ve bedenin kalsiyum fosfor istikrarını bozmakta, idrarla kalsiyum atımının artmasına Sebep olmakta. Bu da osteoproza, kemik yapısının bozulmasına Sebep olmaktadır. İleri devirde böbrek işlevlerinin bozulmasına , safra taşının oluşmasına üzere birçok patolojik nedenlere Sebep olmaktadır.
Fazlalığından bahsetmişken eksikliğinden de bahsedelim. Şayet almamız gerekenden az protein alırsak, hastalandığımızda hastalık sürecimizin ağır ve uzun sürmesine, gövde direncimizin düşmesinden Dolayı kolay hastalanmaya, sağlıklı düşünememeye, büyüme çağındaysak büyümemizin yavaşlamasına hatta durmasına Sebep olabiliriz.
Hadi gelin artık de protein kaynaklarına bakalım. Hangi besinler protein içermekte inceleyelim. Süt yoğurt ayran üzere süt kümeleri; yumurta, peynir, Kırmızı ve ak et üzere et gurupları hayvansal kaynaklı proteinlerdir. Tahıllar, kurubaklagiller, birtakım yağlı tohumlular ve birtakım meyve sebzeler de asgarî ölçüde protein içeren bitkisel kaynaklardır.
Karbonhidratlara baktığımızda bedenin asıl güç kaynağıdır ve birden fazla besinde en Fazla bulunan kümedir ve bütün metabolik olaylar için karbonhidratlar da elzemdir. Birçok alt başlıklara ayrılırlar. mesela sütte galaktoz meyvelerde fruktoz, bir de patatesten bildiğimiz nişasta üzere alt yapıları bulunur. Bunların derinine inmeyeceğim. Ancak biraz nişastadan bahsedeceğim. Bunlar sindirilebilirliklerine nazaran 2’ye ayrılırlar. Süratli sindirilen nişastalar ve yavaş sindirilen nişastalar. Süratli sindirilen nişastalar: Taze pişmiş nişastalı besinler, pilav, haşlanmış patates üzere nişastalı besinler . Yavaş sindirilen,dirençli, nişastalar ise pişmiş lakin soğumuş nişastalı besinlerdir. Patates salatası, çiğ nişastalı, ekmek, fasulye piyazı bunlara örnektir.
Bir de nişastaların dışında kalan posalar vardır. Bunlar çözünür posa ve çözünmez posa olarak ayrılırlar. Çözünür posalar kolestrolümüzün düşmesine, kan şeker düzeyimizin istikrarda kalmasını Yardımcı olurlar. Çözünmez posalarsa kabızlıktan bizi korurlar.
Birazda karbonhidratların kıymetinden bahsedelim.
- Enerji verdiklerini birinci başta söylemiştik.
- Su ve elektrolitlerin bedende tutunmasını sağlarlar.
- Bir Fazla fizyolojik tepkilerde vazifelidirler.
- Beynin kullanabildiği Biricik güç kaynağı glikozdur. Glikoz da karbonhidratın en Ufak yapıtaşlarından biridir.
Fazla aldığımızda DM (şeker hastalığı), kalp damar rahatsızlıkları, insülin direnci, diş çürükleri, kanserler üzere patolojiler ortaya çıkar.
Sıra geldi yağlara..
Yağlar en Değerli güç kaynağımızdır. Bunların da birçok alt kümesi oluşmakta Ancak ben sizlere durumu özetleyeceğim. Bizler kadar Fazla bilmenize gerek yok 😊 Doymuş yağlar, doymamış yağlar olarak bakarsak bizim için doymuş yağlar ziyanlı bir kümedir. Ve bu kümede sert hayvansal yağlar bulunur. Yani oda sıcaklığında sert halde bulunan yağlardır. Tereyağı, kuyruk yağı üzere yağlar bu kümede yer alırlar. Doymamış yağ asitleri ise oda sıcaklığında sıvı olan yağlardır. Bunlar tekli doymamış ve çoklu doymamış diye de kendi ortalarında ayrılırlar. Doymamış yağ asitleri bizler için yararlı olan yağ kümesidir. Ve bunlardan çoklu doymamış olanları Özellikle bizim için Fazla kıymetlidir. Omega 3, omega 6, linoleik asitler bu kümede bulunurlar. Omega 3’lere haydi Örnek verelim: Balık yağı, koz yağı, keten tohumu, soya yağı,konala yağı, ve fındık yağı. Omega 6 örnekleri ise: Ayçiçeği yağı, mısır özü yağı, pamuk yağıdır.
Birde hepimizin bildiği ziyanlı olan trans yağlar vardır. Hatta marketten aldığımız eserlerin içinde trans yağ Mevcut mıdır diye bakarız. Ya da reklamlarda Eser tanıtımlarında trans yağ içermez vurgularını görürüz. Trans yağlar yağların Fazla yüksek ısıda ısıtılmasıyla ve tekraren kullanılmasıyla oluşurlar. Pekala hangi yağlar trans yağ içerebilir? Sürülebilir margarin ve tereyağları, susuz sert yağlar, kızartma yağları, süt yağları ve hayvansal yağlar. Trans yağlar kan lipitlerini, immün sistemi, insülin işlevini, üreme sıhhati üzere birçok Kıymetli sistemin yapısı bozar.
Hadi bir de yağların bizim için yararlarından bahsedelim. Şaşırdınız değil mi, yağların yararı olur mu diye. 😊 Tabiki de Mevcut ve bedenimizde bir Fazla olaylarda rol alırlar.
- Mesela hücrelerden oluşuyoruz dedik. Karbonhidrat ve proteinler üzere yağlar da bu hücrelerin yapısına katılırlar ve hormonların yapısını oluştururlar.
- Kandaki lipitlerin taşınmasında vazife alırlar.
- Sinir sistemimizde nöronlar bulunur. Bu nöronların Hariç yapısını myelin kılıflar oluşturur ve myelin kılıfların yapısında yağlar bulunur.
- Safra asitlerinin sentezinde rol alır.
- Vücudumuzun darbelere karşı korunmasını sağlarlar ve gövde ısısını korurlar.
- Organlarımızı korurlar.
- Mide boşalmasını yani Çabucak acıkmamızı geciktirirler.
Bize güç veren besin kümelerinin hepsinden sizlere bahsettim. Proteinden ne kadar almamız gerektiğinden Fazla kısa bahsettim Lakin bunların hepsinden sanki ne kadar almalıyız? bütün enerjiyi yalnızca bir besin ögesinden almamız yanlışsız bir beslenme olur mu?
Tabiki de hayır!!
Gelin size beslenmenin bilimdeki tarifini yapıyım. Beslenme kişinin yaşına, cinsiyetine ve o Lahza ki fizyolojik haline nazaran muhtaçlığı olan besin kümelerinden yeteri kadar ve istikrarlı halde almasıdır. Bakın dikkatinizi çekmek istiyorum. KÂFİ VE İSTİKRARLI.
Peki ne demek bu kâfi ve istikrarlı beslenme?
Yeterli beslenme: Vücudun Ömür ve fonksiyonlarını gerçekleştirebilmek için kâfi ölçüde besin almasıdır.
Dengeli beslenme ise : Aldığımız bütün besinlerin , az Evvel bahsettiğim cho-proteın-yağ üzere isimlendirdiğimiz besin ögelerinden ihtiyacı kadar ve istikrarlı bir formda almasıdır. Evet aldığımız besinlerdeki cho, protein ve yağın birbiri ile olan bir istikrarı vardır. İşte kaç gramı cho, kaç gramı protein vs üzere. Ve bu istikrar her şahıs için farklıdır. Hatta birebir kişinin bile aşikâr vakitlerde bu istikrarları farklılık gösterir. mesela hastaladığında, spor yaptığında üzere gibi.. İşte bunun ayarlamasını biz diyetisyenler şahsa nazaran ayarlıyoruz. Ama ortalama sağlıklı bir tabak nasıl olmalı ondan bahsedelim.
Tabağımızı dörde böldüğümüzde tabağımızda 4 besin kümesi da bulunması gerekiyor. Bu besin kümelerinden biri süt kümesidir. Bu kümede yer Meydan en önemli besinler süt, yoğurt ve peynirdir.
2. Küme et-yumurta-kurubaklagil kümesidir. Bu kümede et, tavuk, balık, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek, ceviz, fındık, fıstık, badem üzere besinler yer alır.
3. Küme tahıl kümesidir. Buğday, pirinç, mısır, çavdar ve yulaf üzere tahıl taneleri ve bunlardan yapılan un, bulgur,ekmek, yarma, gevrek ve gibisi eserler bu Küme içinde yer alır.
4. Küme zerzevat meyve kümesi.
Peki kâfi ve istikrarlı beslenirsek ne olur?
Vücudumuzda az Evvel de hücrelerin yenilenmesinden bahsettiğim üzere gün için de bizim ayrım etmediğimiz daha milyonlarca tepkiler gerçekleşiyor. Bu metabolik tepkilerin hepsi bizim gün içinde bütün fonksiyonlarımızı sağlıklı bir halde yerine getirebilmemiz için gerçekleşiyor. Bu metabolik tepkileri gerçekleştirebilmek için beden, bizim dışardan aldığımız güce gereksinim duymakla birlikte, dışardan aldığımız bu besinlerin içinde bulunan vitamin, mineral protein üzere Bina taşlarını direk olarak bu metabolizmalarda kullanıyor. Bu yapıtaşlarından biri dış hepsini o gün içinde almamız gereken kadar almış olsak bile o bir Tane yapıtaşının yetersiz ya da hiç alınmamış olması bütün tepki dizisinin işleyişini bozmaktadır. Bedenin işleyişi bozulduğunda ise işte tam bu nokta da hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Olaya şöyle bakalım dünyaya sağlıklı gelen bir bebek ne oluyor da hastalanıyor? Ya da tıpkı kronik hastalık genlerini taşıyan kardeşlerden biri 18 yaşında bu hastalığa yakalanırken Öteki 50 yaşında yakalanıyor hatta diğeride neden hiç yakalanmıyor? Zira hepsinin beslenme nizamları farklı. Hastalık yapan bir gen ne kadar sizin DNA diziliminizde yer alsa bile o gen açılmadığı sürece siz hasta olmazsınız. O geni etkin etmek istemiyorsanız da sağlıklı beslenmeniz gerekiyor. Daha da derine inelim. Pekala bebeğin sağlıklı dünyaya gelmesi için yapmamız gereken ne? Annenin Fazla dikkatli beslenmesi değil mi? İşte biz daha dünyaya gelmeden bile beslenme bizim hayatımızda bu kadar yer almaya başlıyor.
Size Fazla Yalın örnekler datayım. Günümüz toplumunda nihayet vakitler da en Fazla görülen hastalıklardan biri de depresyondur. Her 10 şahıstan 7’sinde bu durum görülmektedir. B12-B6-B9 üzere B kümesi vitaminlerinin eksikliği sizin depresyona yakalanma ihtimalinizi kat ve kat artırmaktadır. Bu mevzuya daha sonra değineceğim. besin eksikliklerinin doğurduğu hastalıklar altında inceleriz.
Eğer biz bedene almamız gereken besinleri kâfi ve istikrarlı bir halde alırsak bütün işleyiş sağlıklı bir biçimde devam edecek ve insanoğlu kendini hasta etmekten vazgeçecek.
Yorum Yok